Wojenna historia spawalnictwa. Spawanie w połowie XX w.

stycznia 14, 2025
Spawalnictwo
0 polubienia
278 odsłony
0 komentarze

Spawalnictwo, odegrało ogromną rolę w rozwoju przemysłu i infrastruktury w Polsce, zwłaszcza w okresie międzywojennym oraz podczas II wojny światowej. Pionierskie projekty, takie jak pierwszy na świecie spawany most drogowy w Maurzycach, świadczą o innowacyjności polskich inżynierów. W czasie wojny prace spawalnicze stały się niezastąpione podczas produkcji i naprawy sprzętu wojskowego. Tym powszechniej, im większe były zniszczenia wojenne. Po wojnie doświadczenia te znalazły zastosowanie w odbudowie kraju, wpływając na rozwój nowoczesnych metod budowlanych i edukację specjalistów w tej dziedzinie. Spróbujmy przyjrzeć się temu, o czym nie mówi się na co dzień - historii spawalnictwa w Polsce w pierwszej połowie XX wieku.

Spawanie w okresie II Rzeczpospolitej

Okres międzywojenny w Polsce to czas, w którym spawalnictwo zaczęło dynamicznie się rozwijać, zwłaszcza w budownictwie i produkcji taboru kolejowego. W 1922 roku powołano Stowarzyszenie Rozwoju Spawalnictwa i Cięcia Metali, które odegrało znaczącą rolę w popularyzacji i standaryzacji nowych technologii spawalniczych w kraju.

Jednym z pionierów spawalnictwa w Polsce był prof. Stefan Bryła, wybitny inżynier i konstruktor. W 1927 roku zaprojektował pierwszy na świecie spawany most drogowy nad rzeką Słudwią w Maurzycach, który został oddany do użytku w 1929 roku. Ta nowoczesna konstrukcja zrewolucjonizowała inżynierię mostową, zastępując tradycyjne nity spawaniem, co pozwoliło na zmniejszenie masy mostu z 70 ton w konstrukcji nitowanej do 56 ton w spawanej.

Kolejnym przełomowym projektem prof. Bryły była pierwsza w Europie spawana konstrukcja szkieletowa budynku w Warszawie w 1930 roku. Sukces tych innowacji przyczynił się do popularyzacji spawalnictwa w Polsce i na świecie. Polska stała się nawet na chwilę liderem w dziedzinie nowoczesnych technologii budowlanych.

Jak spawano podczas II Wojny Światowej?

Działania wojenne spowodowały znaczny wzrost zainteresowania spawalnictwem. Już jako pełnoprawna technologia przemysłowa, spawanie było jednym z głównych zajęć robotników fabryk uzbrojenia i serwisantów naprawiających sprzęt wojskowy. Zwiększało efektywności produkcji militarnej oraz umożliwiło szybkie naprawy uszkodzonego sprzętu nawet na polu bitwy. Jednym słowem, miało bezpośredni wpływ na przebieg działań wojennych. Jakimi technikami pracowano?

Spawanie łukowe elektrodą otuloną

Znane dziś również jako metoda MMA (Manual Metal Arc), polega na wykorzystaniu topliwej elektrody metalowej pokrytej otuliną topnika. Łuk elektryczny powstaje między elektrodą a materiałem spawanym, topiąc oba elementy i tworząc spoinę. Ta technika była powszechnie stosowana do łączenia elementów z żelaza, stali oraz stopów metali. Ze względu na prostotę i szybkość znalazła szerokie zastosowanie w produkcji czołgów, okrętów i samolotów. Umożliwiła szybsze i bardziej efektywne spawanie w porównaniu z innymi metodami łączenia metalu.

Spawanie gazowe

Spawanie gazowe wykorzystuje płomień powstały z mieszanki gazów palnych, najczęściej acetylenu i tlenu, do topienia i łączenia metali. Było pierwszym wyborem w łączeniu metali nieżelaznych, takich jak miedź, mosiądz czy aluminium. Technika ta była wykorzystywana w produkcji specjalistycznych komponentów, gdzie wymagana była większa precyzja niż przy spawaniu grubego pancerza pojazdu. Przykładem zastosowania spawania gazowego jest produkcja łusek do pocisków dużego kalibru czy elementów systemów hydraulicznych w samolotach.

Spawanie oporowe

Czyli łączenie metali poprzez przepływ prądu elektrycznego przez złącze, co powoduje nagrzewanie i topienie materiału w miejscu styku. Było stosowane w produkcji małych elementów, takich jak elementy broni ręcznej i amunicja. Oprócz tego zgrzewanie metali wspomagało produkcję elementów elektronicznych, takich jak lampy radiowe, niezbędne w ówczesnych systemach komunikacji wojskowej. Można powiedzieć, że nowoczesne spottery blacharskie to dalszy krok w rozwoju drugowojennej techniki.

Do czego potrzebni byli spawacze?

Dzięki nowoczesnym na ówczesne czasy technikom spawalniczym możliwa była szybka budowa i naprawa ważnych dla działań wojennych konstrukcji.

W Stanach Zjednoczonych masowo produkowano statki typu Liberty, które były podstawą transportu zaopatrzenia na fronty. Dzięki zastosowaniu spawania zamiast tradycyjnego nitowania, czas budowy jednego statku skrócono do kilku tygodni. Jednakże, intensywne tempo produkcji prowadziło niekiedy do problemów. Odnotowywano przypadki pęknięć kadłubów i wad spoin. W tym czasie, pewnie nieprzypadkowo, standardem stały się kontrole jakości w procesie spawania.

Działania wojenne to nie tylko czołgi i samoloty ale też infrastruktura wojskowa, taka jak mosty, tunele czy umocnienia. Przykładem może być szybka budowa mostów pontonowych na rzekach w Europie, które umożliwiały sprawne przemieszczanie się wojsk alianckich. Na Pacyfiku spawane konstrukcje wykorzystywano do budowy lotnisk i baz na wyspach, co umożliwiało prowadzenie działań ofensywnych przeciwko siłom japońskim.

Jak II Wojna Światowa wpłynęła na spawalnictwo?

Ogromne potrzeby wojenne przyspieszyły rozwój technologii, kładąc podwaliny pod współczesne techniki i standardy w tej dziedzinie. W odpowiedzi na rosnące zapotrzebowanie na efektywne metody łączenia metali, prowadzono intensywne badania nad nowymi sposobami spawania. Rozwój spawania automatycznego i półautomatycznego, takich jak spawanie łukiem krytym, pozwolił na zwiększenie wydajności i jakości produkcji. Wprowadzenie spawania w osłonie gazów ochronnych, takich jak argon czy dwutlenek węgla, wprost zrewolucjonizowało spawalnictwo, umożliwiając lepszą kontrolę nad jakością spoin.

Powstanie Instytutu Spawalnictwa w Gliwicach

W Polsce, dostrzegając znaczenie spawalnictwa dla odbudowy kraju po wojnie, już w 1945 roku założono Instytut Spawalnictwa w Gliwicach. Instytut stał się centralnym ośrodkiem edukacji specjalistów oraz standaryzacji procesów spawalniczych w kraju. Jego działalność w krótkim czasie podniosła jakości i innowacyjności polskiego przemysłu spawalniczego. Wprowadzono też integrację z międzynarodowymi standardami w tej dziedzinie.

Wpływ wojennego rozwoju na czas pokoju

Po zakończeniu II Wojny Światowej doświadczenia zdobyte w dziedzinie spawalnictwa znalazły zastosowanie w odbudowie i rozwoju przemysłu cywilnego. Techniki spawalnicze zostały zaadaptowane w budownictwie i przemyśle ciężkim. Przykładem jest most Poniatowskiego w Warszawie, który po zniszczeniach wojennych został odbudowany z wykorzystaniem nowoczesnych metod spawalniczych. Podobnie, most kolejowy pod Cytadelą w Warszawie zrekonstruowano przy użyciu spawania, co przełożyło się wprost na szybszą odbudowę infrastruktury transportowej.

Edukacja i szkolenia spawalnicze

W 1951 roku utworzono oddziały spawalnicze na niektórych politechnikach oraz specjalne szkoły dla spawaczy. Rozpoczęto również wydawanie podręczników z dziedziny spawalnictwa oraz wznowiono publikację czasopisma „Przegląd Spawalnictwa”. Działania te i dodatkowe kursy dla spawaczy przyczyniły się do wzrostu liczby wykwalifikowanych pracowników, co miało pozytywny wpływ na rozwój gospodarki i przemysłu w Polsce. Dzięki m.in. tym inicjatywom, spawalnictwo stało się fundamentem w procesie odbudowy kraju, a wykwalifikowani spawacze odegrali istotną rolę w rozwoju nowoczesnej infrastruktury i przemysłu.

Kurs spawania MAG 135

Kurs spawalniczy MAG 135 / spawanie doczołowe rur (BW) / FM1, FM2 / Welding & Training - MAG-135-BW_R-FM1_2 - Welding Training -

Kurs spawalniczy MAG 135 / spawanie doczołowe rur (BW) / FM1, FM2 / Welding & Training - MAG-135-BW_R-FM1_2 - Welding Training - 2

W magazynie

Kursy spawania metodą MAG 135

Kurs spawalniczy MAG 135 / spawanie doczołowe rur (BW) / FM1, FM2 / Welding & Training

Welding Training

MAG-135-BW_R-FM1_2

3 850,00 zł

Metoda MAG 135 (Metal Active Gas) to proces spawania drutem elektrodowym litym, w osłonie dwutlenku węgla lub mieszanki gazowej (argon + dwutlenek węgla).

Kurs spawalniczy MAG 135 / spawanie pachwinowe (FW) / FM1, FM2 / Welding & Training - MAG-135-FW-FM1_2 - Welding Training - 1

Kurs spawalniczy MAG 135 / spawanie pachwinowe (FW) / FM1, FM2 / Welding & Training - MAG-135-FW-FM1_2 - Welding Training - 1 2

W magazynie

Kursy spawania metodą MAG 135

Kurs spawalniczy MAG 135 / spawanie pachwinowe (FW) / FM1, FM2 / Welding & Training

Welding Training

MAG-135-FW-FM1_2

2 860,00 zł

Metoda MAG 135 (Metal Active Gas) to proces spawania drutem elektrodowym litym, w osłonie dwutlenku węgla lub mieszanki gazowej (argon + dwutlenek węgla).

Kurs spawalniczy MAG 135 / spawanie pachwinowe (FW) / FM1, FM2, FM3 / Welding & Training - MAG-135-FW-FM1_2_3 - Welding Training

Kurs spawalniczy MAG 135 / spawanie pachwinowe (FW) / FM1, FM2, FM3 / Welding & Training - MAG-135-FW-FM1_2_3 - Welding Training 2

W magazynie

Kursy spawania metodą MAG 135

Kurs spawalniczy MAG 135 / spawanie pachwinowe (FW) / FM1, FM2, FM3 / Welding & Training

Welding Training

MAG-135-FW-FM1_2_3

2 860,00 zł

Metoda MAG 135 (Metal Active Gas) to proces spawania drutem elektrodowym litym, w osłonie dwutlenku węgla lub mieszanki gazowej (argon + dwutlenek węgla).

Kurs spawalniczy MAG 135 / spawanie doczołowe blach (BW) / FM1, FM2 / Welding & Training - MAG-135-BW_B-FM1_2 - Welding Training

Kurs spawalniczy MAG 135 / spawanie doczołowe blach (BW) / FM1, FM2 / Welding & Training - MAG-135-BW_B-FM1_2 - Welding Training 2

W magazynie

Kursy spawania metodą MAG 135

Kurs spawalniczy MAG 135 / spawanie doczołowe blach (BW) / FM1, FM2 / Welding & Training

Welding Training

MAG-135-BW_B-FM1_2

3 410,00 zł

Metoda MAG 135 (Metal Active Gas) to proces spawania drutem elektrodowym litym, w osłonie dwutlenku węgla lub mieszanki gazowej (argon + dwutlenek węgla).

Metoda MMA 111 (Manual Metal Arc Welding) to metoda spawania za pomocą elektrody zbudowanej z metalowego rdzenia oraz odpowiednio dobranej otuliny.

Kurs spawania TIG 141

Kurs spawalniczy TIG 141 / spawanie doczołowe blach (BW) / 21, 22 / Welding & Training - TIG-141-BW_B-21_22 - Welding Training -

Kurs spawalniczy TIG 141 / spawanie doczołowe blach (BW) / 21, 22 / Welding & Training - TIG-141-BW_B-21_22 - Welding Training - 2

W magazynie

Kursy spawania metodą TIG 141

Kurs spawalniczy TIG 141 / spawanie doczołowe blach (BW) / 21, 22 / Welding & Training

Welding Training

TIG-141-BW_B-21_22

3 520,00 zł

Metoda TIG 141 (Tungsten Inert Gas) polega na spawaniu z wykorzystaniem elektrody nietopliwej wolframowej z odpowiednimi dodatkami (w zależności od gatunku łączonego materiału), w osłonie gazów obojętnych - argonu, helu lub ich mieszanki.