Jak spawać elektrodą? Spawanie MMA dla początkujących

Spawanie elektrodą otuloną, znane również jako spawanie MMA (Manual Metal Arc) lub spawanie łukowe elektrodą otuloną (SMAW), to jedna z najbardziej powszechnych i wszechstronnych metod spawalniczych. Ta technika, polegająca na ręcznym kierowaniu elektrody otulonej, jest popularna ze względu na swoją prostotę, mobilność i efektywność w różnorodnych warunkach, zwłaszcza w środowiskach zewnętrznych. Jest też często wybierana do doraźnych prac spawalniczych lub jako pierwszy krok do świata spawania. 

Czym jest spawanie MMA i jak to się zaczęło?

Spawanie MMA to proces, w którym do łączenia metali wykorzystuje się elektrodę otuloną topnikiem. Elektroda, czyli w zasadzie metalowy pręt, pod wpływem prądu generuje łuk elektryczny pomiędzy sobą a materiałem podstawowym. Powoduje to jej stopienie oraz nadtopienie materiału spawanego i wytworzenie spoiny. Ale po co w elektrodzie otulina? Otulina elektrody pełni funkcję ochronną, ponieważ przy topieniu wytwarza gazy osłonowe, które chronią spoinę przed wpływem atmosfery i zanieczyszczeniami.

Technika spawania łukowego rozwijała się od końca XIX wieku, z początkowym wykorzystaniem materiału węglowego. W latach 30. XX wieku wprowadzenie elektrod otulonych zrewolucjonizowało ten proces, czyniąc go bardziej stabilnym i przewidywalnym. Użycie elektrod otulonych przyczyniło się do znacznej poprawy jakości spoiny oraz umożliwiło spawanie w różnych pozycjach.

Dlaczego warto wybrać spawanie elektrodą?

Technika spawania elektrodowego jest niezwykle wszechstronną metodą, która umożliwia spawanie różnych materiałów, takich jak stal węglowa, stal nierdzewna, żeliwo czy nawet aluminium (choć w przypadku tego ostatniego stosuje się specjalne elektrody i ogólnie… są lepsze metody). Jednym z największych atutów tej techniki jest jej mobilność – sprzęt do spawania MMA jest kompaktowy i łatwy do przenoszenia. To metoda idealna do pracy w terenie lub w trudno dostępnych miejscach. Dodatkowo spawarka elektrodowa jest relatywnie tania. Dodatkowo, spawanie MMA charakteryzuje się wysoką odpornością na zmienne warunki atmosferyczne, co pozwala na pracę na otwartym powietrzu, nawet przy silnym wietrze. 

Sprzęt jest prosty w obsłudze, wprowadzanie ustawień nie stwarza żadnych problemów. Dodatkowo spawarka elektrodowa jest relatywnie tania i nie wymaga dodatkowego osprzętu. Posiadając paczkę elektrod i ubranie ochronne dla spawacza można od razu przystąpić do pracy.

Co jest potrzebne do spawania elektrodą?

Aby rozpocząć spawanie metodą MMA, tak jak wspominaliśmy potrzebujesz zaledwie kilku elementów. Oczywiście tak jak w każdej technice można użyć dodatkowych akcesoriów ułatwiających spawanie ale istotne są te elementy:

  • Spawarka elektrodowa MMA: Wystarczy podstawowe urządzenie, które generuje prąd spawalniczy. Spawarki MMA są obecnie zwykle urządzeniami inwertorowymi i posiadają funkcje wspomagające spawanie.
  • Elektrody spawalnicze: Metalowy pręt otulony warstwą topnika. W zależności od rodzaju spawanego materiału i wymagań projektu, stosuje się różne rodzaje elektrod, takie jak rutylowe, zasadowe czy celulozowe.
  • Środki ochrony osobistej (BHP): przyłbica spawalnicza czyli tzw. maska do spawania, rękawice i odzież ochronna są niezbędne do ochrony przed promieniowaniem UV, odpryskami metalu i ciepłem.

Jaka spawarka do elektrod?

Przy wyborze spawarki MMA należy wziąć pod uwagę kilka czynników. Po pierwsze, moc urządzenia, która jest bezpośrednio związana z maksymalnym prądem spawania. Dla hobbystów i drobnych prac domowych zazwyczaj wystarcza urządzenie o maksymalnym prądzie spawania do 200 A, natomiast dla bardziej wymagających zadań przemysłowych warto rozważyć spawarki oferujące prąd powyżej 200 A. Należy zwrócić też uwagę na zasilanie urządzenia – 230 V lub trójfazowe, oraz wymagane zabezpieczenie sieci (bezpiecznik w instalacji elektrycznej). Ważnym aspektem jest również cykl pracy, czyli czas, przez jaki urządzenie może pracować bez przerwy przy danym obciążeniu – im wyższy, tym lepiej. Warto również zainteresować się dodatkowymi funkcjami, takimi jak Hot Start, Arc Force czy Anti-Stick, które mogą ułatwić pracę i poprawić jakość spawania:

  • Hot Start: Funkcja ta ułatwia zapłon łuku spawalniczego, zwiększając chwilowo prąd spawania w momencie inicjacji łuku. Dzięki temu elektroda łatwiej zapala się, nawet jeśli materiał jest zabrudzony lub rdza wierzchnia utrudnia przepływ prądu. Hot Start jest szczególnie przydatny przy spawaniu materiałów o wysokiej przewodności cieplnej, takich jak stal nierdzewna czy aluminium, oraz przy używaniu elektrod trudnych do zapalenia.
  • Arc Force: Znana także jako "regulacja dynamiczna łuku" funkcja, automatycznie dostosowuje prąd spawania w zależności od długości łuku. Gdy łuk jest zbyt krótki, funkcja ta zwiększa prąd, co pomaga uniknąć przyklejania się elektrody do materiału. Przy dłuższym łuku prąd jest zmniejszany, co stabilizuje proces spawania. Dzięki Arc Force, spawacz ma większą kontrolę nad łukiem, co przekłada się na lepszą jakość spoiny, szczególnie w pozycjach przymusowych i przy spawaniu cienkich blach.
  • Anti Stick: To funkcja, która zapobiega przyklejaniu się elektrody do spawanego materiału. Jeśli elektroda jednak się przykleja, Anti Stick automatycznie obniża prąd spawania do minimalnej wartości, umożliwiając bezproblemowe oderwanie elektrody. Funkcja ta jest polecana dla mniej doświadczonych spawaczy oraz podczas spawania w trudnych pozycjach, gdzie kontrola nad łukiem może być utrudniona.
  • VRD (Voltage Reduction Device): Opcja ta zwiększa bezpieczeństwo pracy, szczególnie w warunkach wilgotnych lub podczas spawania w ograniczonych przestrzeniach. VRD obniża napięcie spoczynkowe na elektrodzie, co minimalizuje ryzyko porażenia prądem w momencie, gdy elektroda nie jest w kontakcie z materiałem. W momencie zajarzenia łuku napięcie wraca do normalnej wartości, umożliwiając spawanie.

Warto też zerknąć na Ranking spawarek MIG/MAG | Migomatów | TIG | MMA i zobaczyć które urządzenia cieszą się aktualnie największym zainteresowaniem.

Jakie elektrody do spawania?

Każdy rodzaj elektrody ma swoje specyficzne właściwości:

  • Elektrody rutylowe: Powszechnie stosowane ze względu na łatwość zapłonu łuku i dobrą jakość spoiny. Są idealne do spawania stali węglowych i tworzenia spoin w pozycji płaskiej i poziomej.
  • Elektrody zasadowe: Wykorzystywane do spawania stali o wysokiej wytrzymałości, gdzie wymagana jest niska zawartość wodoru w spoinie. Charakteryzują się wysoką odpornością na pęknięcia, ale wymagają suszenia przed użyciem.
  • Elektrody celulozowe: Doskonałe do spawania w pozycji pionowej w dół i do spawania rur. Oferują głęboką penetrację, jednak generują dużo dymu i wymagają wyższych ustawień prądu.

Dobór elektrody jest ważnym aspektem spawania MMA, ale szczególnie na początek i do standardowych prac poleca się elektrody rutylowo-celulozowe. Być może słyszałeś określenie „elektrody różowe” – to właśnie te. Więcej na ten temat znajdziesz w naszym wpisie Różowe elektrody do spawania. Cały czas na topie. Warto też przeczytać tekst Oznaczenia elektrod MMA. Czym się różni E6012 od E7018? – tutaj z kolei dużo informacji o tym, które konkretnie elektrody wybrać do danej pracy.

Jaka średnica elektrody MMA?

Dla materiałów o grubości od 1,5 mm do 2,5 mm zaleca się elektrody o średnicy 1,6 mm, przy prądzie spawania 25-50 A. Elektrody o średnicy 2,0 mm stosuje się do materiałów o grubości od 2,5 mm do 3,5 mm, z prądem 40-80 A. Gdy grubość elementu wynosi od 3 mm do 5,5 mm, odpowiednia będzie elektroda o średnicy 2,5 mm, wymagająca prądu 60-110 A. Elektrody o średnicy 3,2 mm są przeznaczone do spawania materiałów o grubości od 4 mm do 6,5 mm, z prądem 80-160 A. Dla grubości od 6 mm do 9 mm stosuje się elektrody o średnicy 4,0 mm, przy prądzie 120-200 A. Elektrody o średnicy 5,0 mm używane są do materiałów o grubości od 7,5 mm do 10 mm, z prądem 180-270 A, natomiast dla najgrubszych materiałów, od 9 mm do 12 mm, odpowiednie będą elektrody o średnicy 6,0 mm, przy prądzie spawania 220-360 A.

Oczywiście powyższe zakresy to modele „książkowe”, dobre na początek. Po pewnym czasie praktyka i doświadczenie zweryfikuje niektóre parametry.

Spawanie elektrodą krok po kroku – praktyczne wskazówki

Spawanie MMA składa się z kilku kroków, których raczej powinno się trzymać, aby osiągnąć spoiny dobrej jakości:

  • Przygotowanie powierzchni: Upewnij się, że powierzchnia metalu jest wolna od rdzy, farby, oleju i innych zanieczyszczeń. Co prawda spawanie MMA jest najbardziej odporne na zanieczyszczenia materiału, to jednak odpowiednie przygotowanie wpływa na jakość spoiny.
  • Dobór elektrody i ustawienia spawarki: Wybierz odpowiednią elektrodę na podstawie materiału i grubości spawanego elementu. Ustaw prąd spawania zgodnie z zaleceniami producenta elektrody.
  • Inicjacja łuku: Proces rozpoczyna się od delikatnego dotknięcia elektrody do metalu lub potarcia o metal, co wywołuje łuk elektryczny. Następnie elektroda jest odciągana na odległość kilku milimetrów - odpowiednią do utrzymania stabilnego łuku.
  • Prowadzenie elektrody: Ważne jest utrzymanie stałej odległości między końcem elektrody a powierzchnią metalu, co zapewnia równomierne topienie i formowanie spoiny. Ruch elektrody w stronę powierzchni powinien być płynny i równomierny. 
  • Kontrola temperatury spoiny: Unikaj przegrzewania metalu, co może prowadzić do nadmiernego rozprysku lub powstawania porów w spoinie. Zbyt duże przegrzanie skutkuje też przepaleniem materiału. W miarę potrzeby dostosowuj parametry spawania.

Szukasz spawarki lub akcesoriów? Mamy wszystko czego potrzebujesz!

Komentarze (0)

Brak komentarzy. Skomentuj jako pierwszy/pierwsza!

Nowy komentarz

Odpowiadasz na komentarz