Dym podczas spawania. Odciąg spawalniczy to dobry pomysł

kwiecień 8, 2024
Spawalnictwo
0 polubienia
265 odsłony
0 komentarze
wyciąg spawalniczy, odciąg spawalniczy

Proces spawania kojarzony jest z silnym błyskiem światła i gorącymi iskrami. W ich towarzystwie rozgrzany metal topi się, a następnie łączy spawane elementy. Do tej wizji trzeba dodać kolejny element – dymy i gazy spawalnicze. Niestety. Dlaczego ich powstawanie to niepożądane zjawisko?

Z czego składają się dymy spawalnicze?

To, co uwalnia się podczas procesu spawania jest mieszanką różnych substancji powstających w wyniku parowania metalu i innych materiałów na skutek działania intensywnego ciepła łuku spawalniczego. Skład tych dymów zależy od użytej metody spawania, rodzaju spawanego materiału oraz obecności powłok lub zanieczyszczeń na metalu. Główne składniki to tlenki metali, takie jak tlenek żelaza, tlenek manganu, tlenek chromu i tlenek aluminium, powstające gdy metal reaguje z tlenem. Do dymów należą również drobne cząstki metalu oraz resztki powłok, farb lub innych zanieczyszczeń obecnych na obrabianym materiale. Oprócz cząstek stałych, w dymach spawalniczych znajdziemy także różne gazy, w tym dwutlenek węgla (CO2), tlenek węgla (CO), tlenki azotu (NOx), ozon (O3) i lotne związki organiczne, a także gazy osłonowe, jak argon czy hel, które są stosowane w niektórych technikach spawania.

Dym i gazy w poszczególnych metodach spawania

Procesy spawalnicze generują różne ilości i rodzaje dymów oraz gazów:

Spawanie MMA (elektrodą otuloną): Ta technika wytwarza znaczne ilości dymów spawalniczych, które składają się głównie z tlenków metali i gazów takich jak dwutlenek węgla i tlenek węgla.
Spawanie MIG/MAG: Procesy te generują mieszaninę oparów metalu i gazu osłonowego, a skład dymów zależy od rodzaju drutu, metalu podstawowego oraz użytego gazu osłonowego.
Spawanie TIG: Wytwarza niższe poziomy dymów spawalniczych w porównaniu do innych metod, ale nadal powstają tlenki metali i gazy osłonowe takie jak argon.
Spawanie drutem samoosłonowym: W tym procesie generowane są wyższe poziomy dymów spawalniczych niż w spawaniu MIG, głównie ze względu na rdzeń proszkowy drutu, który wytwarza dodatkowe gazy i cząstki stałe podczas spawania.

Wpływ dymów spawalniczych na zdrowie

Narażenie na dymy i gazy spawalnicze jest zagrożeniem dla zdrowia spawaczy i osób przebywających w pobliżu. Wdychanie tych substancji może wywołać szereg negatywnych skutków, zarówno chwilowych jak i przewlekłych.

Podrażnienie układu oddechowego jest jednym z najczęstszych skutków wdychania dymów spawalniczych. Objawy takie jak kaszel, świszczący oddech i duszności mogą być wynikiem bezpośredniego podrażnienia dróg oddechowych przez cząstki metali i inne toksyczne substancje zawarte w dymach.

Gorączka wywołana oparami metali to kolejny problemem, który może pojawić się po ekspozycji na dymy zawierające tlenki niektórych metali, jak cynk czy magnez. Objawy przypominające grypę, w tym gorączka, dreszcze, bóle głowy i mięśni, mogą rozwijać się po kilku godzinach od ekspozycji i zwykle mijają po około 24-48 godzinach.

Długotrwałe narażenie na dymy spawalnicze wiąże się z poważniejszymi konsekwencjami, takimi jak zapalenie oskrzeli, astma, a nawet przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP). Dodatkowo, niektóre składniki dymów, np. mangan i chrom, są związane z większym ryzykiem rozwoju raka płuc.

Skutki ogólnoustrojowe mogą również wystąpić w wyniku absorpcji do organizmu metali ciężkich, takich jak ołów i kadm. Te metale mogą uszkadzać różne narządy i tkanki, w tym nerki, wątrobę oraz ośrodkowy układ nerwowy, co podkreśla konieczność stosowania odpowiednich środków ochrony osobistej oraz monitorowania jakości powietrza w miejscach pracy spawalniczych.

Wentylacja podczas spawania – odciąg spawalniczy

Odciąg spawalniczy jest przykładem urządzenia wchodzącego w skład systemów wentylacji mechanicznej, dedykowanego do stosowania w spawalnictwie. Składa się on z rury ssącej, która jest umieszczana bezpośrednio przy źródle zanieczyszczeń – czyli elemencie spawanym i uchwycie roboczym. Zadaniem odciągu jest szybkie i efektywne przechwytywanie szkodliwych gazów i pyłów w momencie ich powstania. Wentylator w odciągu spawalniczym przeprowadza te zanieczyszczenia przez system filtracji, po czym zwraca do obiegu w budynku lub usuwa na zewnątrz. Dzięki temu pracownicy są chronieni przed wdychaniem szkodliwych substancji, co znacząco poprawia bezpieczeństwo i komfort pracy.

Jaki odciąg spawalniczy wybrać?

Każdy z rodzajów odciągów spawalniczych, dostosowany jest do konkretnych potrzeb i warunków pracy:

Mobilny odciąg spawalniczy bez systemu filtrującego: Jest to przenośne urządzenie idealne do zastosowań, gdzie mobilność jest kluczowa, a jednocześnie nie ma potrzeby stosowania filtrów. Używany w miejscach, gdzie zanieczyszczenia są mniej intensywne i mogą być bezpiecznie odprowadzone poza miejsce pracy. Zwykle posiada przynajmniej jedno elastyczne ramię wyciągowe.
Mobilny odciąg spawalniczy filtrujący: Ta wersja mobilnego odciągu zawiera system filtrów, dzięki czemu odciągane powietrze po oczyszczeniu może powrócić do obiegu np. w zamkniętym budynku. Takie rozwiązanie pozwala na ustawienie odciągu w miejscu gdzie akurat odbywa się spawanie. Dodatkowym plusem jest to, że w okresie zimowym nie traci się ciepła ze spawalni, które bez filtrów musiałoby być tłoczone na zewnątrz.
Wieża spawalnicza: To stacjonarne urządzenie służy do zagospodarowania zanieczyszczeń w większych warsztatach spawalniczych. Wieża spawalnicza jest często wyposażona w potężne systemy filtracji i jest w stanie obsłużyć wiele stanowisk spawalniczych jednocześnie.
Centralny odciąg spawalniczy: System zaprojektowany do obsługi dużych warsztatów i przemysłowych zastosowań. Centralny odciąg jest częścią stałej instalacji, która efektywnie zarządza zanieczyszczeniami na wielu stanowiskach pracy, centralnie usuwając i filtrując powietrze.
Centralny odciąg spawalniczy z ramionami: Jest to rozbudowana wersja centralnego odciągu, wyposażona w regulowane ramiona ssące, które można dostosować do konkretnych stanowisk pracy. W przeciwieństwie do centralnego odciągu, który posiada ramiona odciągowe rozmieszczone „na sztywno”, pozwala to na bardzo elastyczną konfigurację w zależności od aktualnych potrzeb i zmieniających się warunków w miejscu pracy.

Gdzie ustawić mobilny odciąg spawalniczy?

Ta wersja wyciągu spawalniczego jest najczęściej wybierana przez małe i średnie warsztaty, ponieważ wydaje się optymalnym rozwiązaniem. Aby jednak zapewnić efektywną eliminację dymów i gazów spawalniczych ważne jest odpowiednie ustawienie urządzeń wentylacyjnych.

Najskuteczniejsze rozwiązanie to ustawienie systemów wentylacji (takich jak przenośny odciąg spawalniczy), możliwie najbliżej miejsca spawania. Dzięki temu dymy i gazy są wychwytywane bezpośrednio u źródła, zanim zdążą się rozprzestrzenić po pomieszczeniu. Urządzenia odciągowe powinny być ustawione w taki sposób, aby swoim działaniem pokryć cały obszar spawania. W zmiennych warunkach pracy wykorzystanie sprzętu odciągowego z możliwością regulacji jest niezwykle ważne, aby móc dostosować go do różnorodnych zadań spawalniczych, pozycji oraz rozmiarów obrabianych przedmiotów. Upewnij się, że ramiona odciągów spawalniczych można łatwo regulować i manewrować nimi, co zapewni skuteczność w różnych warunkach pracy.

Konserwacja i obsługa odciągu spawalniczego

Wyciąg spawalniczy na co dzień nie wymaga od użytkownika więcej uwagi niż włączenie i wyłączenie. Jednak od czasu do czasu warto poświęcić temu urządzeniu dłuższą chwilę. Co zrobić żeby system wentylacji działał sprawnie? Okresowa konserwacja, to coś co zapewnia optymalną wydajność i długie życie urządzeń.

Ustal harmonogram przeglądów, aby regularnie sprawdzać stan filtrów, ramion, kanałów, wentylatorów i układów odciągowych.
Stosuj się do zaleceń producenta odnośnie częstotliwości wymiany filtrów. Używaj wysokiej jakości filtrów, które efektywnie wychwytują dymy i gazy spawalnicze.
Regularne czyszczenie i smarowanie ruchomych części (jeśli takie są zalecenia producenta) zapobiega awariom i zwiększa efektywność pracy.
Okresowo sprawdzaj urządzenia pod kątem odpowiedniego przepływu powietrza i skuteczności w eliminowaniu zanieczyszczeń. W razie potrzeby wprowadź konieczne zmiany.

Czy można spawać bez odciągu?

Wyciąg spawalniczy to absolutna konieczność na każdym stanowisku spawalniczym, a nie tylko dodatek. Stanowi jeden z fundamentalnych elementów ochrony spawacza, którego znaczenie w procesie zapewniania bezpieczeństwa i zdrowia pracowników nie może być pomijane. Bez odpowiedniej wentylacji dymy i gazy, które są nieodłącznym towarzyszem spawania swobodnie krążą w powietrzu. To nie tylko niewygodne, ale przede wszystkim niebezpieczne dla zdrowia. Spawanie bez odpowiedniego wyciągu? To po prostu nie powinno wchodzić w grę!